Oraciones con la Letra I

Palabra en QuichéTraducción al EspañolOración en QuichéTraducción de oración al Español
I’xDía Maya CalendarioXinalax pa ri q’ij ub’i’ I’x pa ri Mayab’ Cholq’ijYo nací en un día I’x según el calendario maya.
Ib’och’Vena, ArteriaSib’alaj q’alaj ri ib’och’Bien se mira la vena.
Ib’och’ilSistema nerviosoChqachijij b’a ri qib’ochilDebemos de cuidar nuestro sistema nervioso.
Ib’oyArmadilloXawilo, xq’atan le ib’oyViste pasar el armadillo.
IchajVerdura, hierbaSib’alaj je’lik ri uwa’l ri ichajEs Muy rico el caldo de hierba.
IjEspalda, sarampiónK’o ij che le ak’alEl niño tiene sarampión.
Ija’SemillaChoma’q’ ri ija’Las semillas son grandes.
Ija’lilEspecieQ’an, q’eq, saq, xuquje’ k’iya’q kiwach rija’lil taq iximLos colores del maíz son: amarillo, negro, blanco y rojo.
IkChilePoqon ri ikEl chile es picante.
Ik’Luna, mes del añoK’ak’ ri ik’ kamikHoy es luna nueva.
Ik’ilTrabajo por mes, MensualChe ik’il katchakunikTrabajas por mes.
Ik’yaq’ib’al, ikaq’Honda de pitaXt’oqpin ri wik’yaqib’alSe reventó mi honda de pita.
IkajHachaPaqal rajil ri ikajEl hacha cuesta caro.
Ikan, ixjutGusanoRi ikan kepoq’an pa q’alajEl gusano se reproduce en invierno.
Ikaq’, guayabaSobrina (o)K’o pa ja tijob’al ri wikaq’Mi sobrina está en la escuela.
IkimAbajoSib’alaj ikim at k’o wi loqEstas muy abajo.
Ikim kajoqAbajitoIkim kajok kinb’e wiAbajito voy nada más.
Ikox, okoxHongo comestibleJe’lik ktijow ri taq ikoxLos hongos comestibles son ricos.
IlDelitoXatqaj chi upam ri ilCaíste en un delito.
Ilb’alInstrumento para verWa’ we Ilb’al kpatanaj chech utz rilik sutaqEste instrumento sirve para ver mejor las cosas.
Ilb’al, lem, lemowEspejoKawil awib’ pa ri ilb’alTe ves en el espejo.
Ilokab’, kab’awilDoble visiónIlokab’ ri imulEs de doble visión el conejo.
ImamNieta (o)E k’o k’i alaj taq wimamTengo muchas nietecitas.
ImoxDía del calendario mayaRi imox jun che ri Mayab’ Cholq’ijImox es un día del calendario maya.
Imu’ch, amu’chHornilla de temascalChe umiq’asaxik ri amu’ch kkoj sib’alaj rachaq’a’l q’aq’Para calentar la hornilla del temascal se utiliza mucha braza.
Imu’tHierba moraKukunaj yab’il ri imu’tLa yerba mora cura enfermedades.
ImulConejoTajin kewa’ ri imulLos conejos están comiendo.
InYoIn xinb’e ruk’ ri wachi’lYo me fui con mi amigo.
InupCeibaSib’alaj uq’ab’ uxaq ri inupLa ceiba es frondosa.
Iq’Día del calendario mayaIq’ jun chi kech ri q’ij che ri Mayab’ Cholq’ijIq’ es un día del calendario maya.
Iq’ B’alamNawal del aire (rajaw ri kaqiq’)RI Popol Wuj kutzijob’ej rij ri Iq’ B’alamEl Pop Wuj habla a cerca de Iq’ B’alam.
IsCamoteRi tzakom is, je’likEl camote cocido es delicioso.
Isma’lVellosK’o rismal aq’ab’Tus manos tienen vellos.
Ismachi’BarbaLe rismachi’ tajin kk’iyikLe está creciendo la barba.
IsmalPlumaChe ismal b’anom wi ri nuch’akatMi almohada está hecha de plumas.
ItzBrujeríaAjitz ri XepJosé es brujo.
ItzaIdioma MayaRi tzijobal Itza’ kkikoj nik’aj pa ri tinamit PeténEl idioma Itza’ se habla en una parte del Petén.
Itzb’alHechiceríaKub’an itzab’al ri Li’yMaría practica la hechicería.
ItzelActo de maldadKkixi’j kib’ ri winaq che ri itzelLas personas temen al acto de maldad.
Itzel achik’PesadillasChaq’ab’ xinwachik’aj jun itzel achik’Anoche tuve pesadillas.
ItzelalMaldadMan k’o ta kuya ri itzelalLa maldad no deja nada bueno.
ItzelaxikMaldecirMan utz taj kitzelax jun winaqNo es bueno maldecir a una persona.
Iwal, oyowalEnojoRumal ri iwal katwa’ ta chikPor el enojo ya no comes.
IwechDe ustedesIwech ri ab’ixLa milpa es de ustedes.
IwirAyerXatinwil iwirTe vi ayer.
IwonojelTodosIwonojel kixb’e pa nimaq’ijTodos van a la fiesta.
ixUstedesKwaj che ix kixb’anowikQuiero que ustedes lo hagan.
Ixchob’Apellido Maya,Te’k Ixchob’ ub’i’ ri nutatDiego Ixchob’ se llama mi papá.
IxilIdioma MayaRi utzijob’al ri Na’ are ri IxilEl idioma de Ana, es el Ixil.
IximMaízKutij ixim ri ak’El pollo está comiendo maíz.
Ixim ab’ajPiedrínRi ixim ab’aj koksax che utak’alib’al ri jaEl piedrín sirve de cimiento de la casa.
Ixim ulewTierra arcillosaSib’alaj ixim ulew kintik wi ri wab’ixEn pura tierra arcillosa en donde siembro mi milpa.
Ixk’ub’, xik’ub’TenamasteChi uxe’ le b’o’j k’o oxib’ ixk’ub’Debajo de la olla hay tres tenamastes.
Ixk’yeqTenedor, instrumento del albañil, uñaRi ajtz’aq kukoj ri uchakub’al ixk’yeqEl albañil utiliza su instrumento.
IxkanalÁrbol espinosoMan utz taj kinwil ri ixkanalNo me gusta el árbol espinoso.
IxkatzTábanoRi ut’isb’al ri ixkatz kuya q’aq’El piquete del tábano da calentura.
Ixko’lIntestinosTajin kq’axow taq ri wixko’lMe están doliendo los intestinos.
IxnamCuñada de varónUtzalaj winaq ri wixnamMi cuñada es buena gente.
IxoqMujerKraqitaj ri ixoq chi uwach jaLa mujer se encuentra en la casa.
Ixpa’chLagartijaKutij q’ayes ri ixpa’chLa lagartija come zacate.
Ixpaq, xpeqSapoKamik man e k’o ta chik ri ixpaqAhora ya no hay sapos.
IxparjoqAraña cegadoraKe’el loq pa saq’ij ri ixparjoqLa araña cegadora sale en verano.
IxparpwaqAve nocturnaRi ixparpwaq xaq xuw chaq’ab’ kb’ixonikEl ave nocturna canta únicamente en la noche.
Ixpok’pon, ikanGallina ciegaRi ixpok’pon kutij urab’ ri ab’ixLa gallina ciega se come la raíz de la milpa.
Ixpum, patexPatoKtijow ri uti’jolal ri ixpumLa carne de pato es comestible.
Ixtapakal, kaqlu’jFrijol coloradoSib’alaj paqal rajil ri ixtapakal kinaq’El frijol colorado es muy caro.
IxtexikAlacránRi utyob’al jun ixtexik kukamasaj ri winaq’La picadura de un alacrán mata a la persona.
Ixtutz’ xtutz’RanaPa ri ja’ kak’oji’ wi ri ixtutz’La rana se mantiene en el agua.
Ixtzamna’Dios de la medicinaChi upan ri mayab’ k’aslemal, ri Ixtzamna’ are Ajaw re kunab’alEn la cultura maya, Ixtzamna’ es el Dios de la medicina.
IxtzolCien piesRi ixtzol are jun chikop k’o chi uxe’ ri ulewEl ciempiés es un insecto que vive bajo la tierra.
IyaPericónRi iya kukunaj ri q’axow pamajEl pericón cura el dolor de estómago.
IyomComadronaKamik kpe ri iyom chech awilikHoy viene la comadrona a verte.
IlikMirar, verAre’ xepe chech awilikEllos vinieron a verte.
última actualización:
autor: leon