Oraciones con la Letra R

Palabra en QuichéTraducción al EspañolOración en QuichéTraducción de oración al Español
Ra’Su musloRax xub’an ra’ rumal le t’okSe puso colorado su muslo por el puñetazo.
Rab’RaízRi urab’ le che’ q’aynaq chikLa raíz del árbol se pudrió.
Rab’alikA lo largoChqakojo’ ri k’am rab’alik chi uwach ri jaPongamos la pita a lo largo de la casa.
Rab’arikLargo y planoKwaj jun che’ rab’arikNecesito un palo largo y plano.
Rab’yo, yab’ tz’i’, ch’u’j tz’i’Perro rabiosoRi nutz’i’ rab’yoMi perro tiene con rabia.
RachajilSu maridoRi Wa’n kutzuq ri rachajilJuana le da de comer a su marido.
RachalalSu hermanoK’o rachalal pa Tz’oloj che’ ri Pe’lFelipe tiene hermano en Momostenango.
RachaqSu nalgaXq’i’taj ri rachaq che ri t’uyalemSe cansó su nalga por estar sentado.
Rachaq amoloLarva de moscaRi rachaq amolo k’o pa taq mesLa larva de mosca se encuentra en la basura.
Rachaq ch’oEstiércol de ratonesChi upam ri k’uja k’o kachaq ch’oDentro del troje hay estiércol de ratones.
Rachaq ch’o ik, ub’aqwach ch’oChiltepeUtz kinna’ ri rachaq ch’o ikMe gusta el chiltepe.
Rachaq q’aq’, rachq’a’l q’aq’BrasasRi rachaq q’aq xchupikLas brasas se apagaron.
RajawDueñoRi rajaw rulew are’ tat KelDon Miguel es el dueño de las tierras.
Rajawal, ajawalReyWaral man k’o taj AjawalAquí ya no existen reyes.
RajilSu precio, su valor¿Jampa’ rajil le t’u’y’?¿Cuánto cuesta la olla?
Rajilab’al q’ijFechachi upam ri rajlab’al q’ij kamik uj k’o pa kab’lajuj KejLa fecha de hoy es doce Kej.
RajawaxikNecesarioChe rajawaxik wi keqta’maj taq tzijEs necesario enriquecer nuestro léxico.
RalSu hijo (madre a hijo-a)Ri ral ri chichu’ kutijoj rib’El hijo de la señora estudia.
Rula’, ja’jMolleraXusok ri rula’Se golpeo la mollera.
Ramib’al che’Cierra o serruchoKinchakun ruk’ ri ramib’al che’Trabajo con la cierra.
RamixikCortar (madera)Tajin kramax ri tz’alamEstán cortando la tabla.
RamuxHojas de palmaPa awas q’ij kkoj ri ramux pa taq ja k’olib’alEn Semana Santa las casas las adornan con hojas de palma.
RaparikPlanoRaparik ri tz’alamLa tabla es bien plana.
Rapinik, rapapikVolarXrapap ri palomaxLa paloma voló.
Raq’wakaxClase de plantaRi q’ayes raq’wakax ub’i’, kkunanikEsta clase de planta es medicinal.
Raqan jaPilar, columna de las casasOxib’ ri raqan ja k’olikLa casa tiene tres pilares.
Raqan xarHongo de color azulPa ri k’iche’laj e ko wi ri raqan xarEn el bosque crecen los hongos de color azul.
Raqan ne’Pie de niñoPa juyub’ Sib’alaj raqan ne’ k’olikEn la montaña hay muchos pies de niños.
RaqanilAlturaNim raqanil ri a Xro’nJerónimo es alto.
Raqoj chi’ajGritarXaq xu wi xinta’ ri raqoj chi’ajSolamente alcancé a escuchar el grito.
Raqpuxik, rich’paxikRomperMan utz taj ri chak xkib’ano rajwaxik kraqpuxikEl trabajo que hicieron no está bien, hay que romperlo.
RaqtajikEncontrarXraqtajik ri chijEncontraron a la oveja.
Ratz’amilSazonarUtz ub’anom ratz’amilLa sazón está en su punto.
Ratz’i’, uxaq tz’i’ uwa tz’i’, mazorquilloPlanta para hacer jabónOjer kkoj ri ratz’i’ che le ch’ajo’nAntes, se usaba la mazorquilla para lavar ropa.
RaxVerdeRax ronojel ri q’ayes rumal le jab’Toda las hierbas están verdes por la lluvia.
Rax kinaq’EjoteRi rax kinaq’ xpaqi’ rajil che we q’alajEn este invierno subió de precio el ejote.
Raxakan, raxk’elCulebra zumbadoraRi raxakan kak’oji’ pa taq uwi’ ri che’La culebra zumbadora se está sobre los árboles.
RaxarikReverdecerRi ab’ix xraxar ruk’ ri nab’e taq jab’La milpa reverdeció con las primeras lluvias.
Raxkyaq’ab’, xukuq’ab’ArcoirisRi raxkyaq’ab’ kk’oji’k are chi’ k’o jab’El arcoiris aparece cuando llueve.
Raxq’ab’RocíoRi raxq’ab’ katuch’aqsajEl rocío te moja.
RaxrojAzuladoAre kink’am b’i ri raxroj uwachEl de color azulado es el que me llevo.
RaxrojAzuladoRaxroj ub’anom ri kajEl cielo está azulado.
RaxtewPaludismoXinriq raxtew pa taq’ajEn la costa me contagié de paludismo.
Raxwa’ch, xolo’pMaíz negroMan katik taj ri raxwa’ch waralEl maíz negro no se siembran por aquí.
Rayib’alSentido del gustoTajin ke’l nurayib’alEstoy perdiendo el sentido del gusto.
Rayinik, rayixikDesearJun je’l laj jamaril keqrayijDeseamos una tranquilidad.
Re nimalDe lujoRi a Wix xuloq’ rachoch re nimalLuis compró su casa de lujo.
RechDueño, pertenenciaRi wakax rech ri Lu’sLa vaca le pertenece a Lucía.
Recha’Comida de animalTajin kinb’an le recha’ kejEstoy preparando la comida de caballo.
RechamSu cuñadoLu’s ub’i’ ri rechamSu cuñada se llama Lucía.
Rechb’alHerenciaMan k’o taj rechb’al xya’ikNo la heredaron.
Remalik, chemelikEstancado, represadoRemal ri ja’ pa ri b’eEl agua está estancada en el camino.
ReqaxikCargarloK’ex reqaxik, ri si’La leña cuesta cargarla.
Reqale’nSu puesto, su cargoKamik kujach kanoq reqale’n ri achiEl hombre entrega hoy el puesto.
Reta’mSabe (él o ella)Are’ reta’m che kinopanikElla sabe que llegaré.
Reta’mConoce, sabeReta’m uwach jachin xloq’ow ri pasConoce a quién le compró la faja.
Reta’maxikAprenderK’ax kuraq che reta’maxikLe cuesta aprender.
Reta’mab’alSu sabiduría, conocimientoNim ri reta’mb’al ri wati’tEs mucha la sabiduría de mi abuela.
RetalSeñaKkoj kan retal chi uwach ri ulewDejas una señal en la tierra.
Retal ik’, ch’ajo’nMenstruaciónAre chi’ k’o ri retal ik’ kq’axow nujolom, kcha’ ri ali’Cuando tengo menstruación me duele la cabeza, así dice la señorita.
Retal mulinikSigno de la suma(+) Ri retal mulinik kub’ij chi qe, che xa qaya’ uwi’El signo más nos indica suma.
Retal q’axeb’al tzijFrecuenciasRi q’axeb’al taq tzij are kekajow ri retal q’axeb’al taq tzijLas emisoras radiales son las que usan las frecuencias.
Retal raqanLa huella de su piéTajin kqaterne’j ri retal raqan le achiEstamos siguiendo las huellas del hombre.
Retz’ab’alilSu adornoXekikoj k’i retz’ab’alil, ri k’ulanemColocaron muchos adornos en el casamiento.
Retz’amilLo saladoRi chaqi’j kar sib’alaj ratz’amilEl pescado seco es muy salado.
RiEl, la los lasUtz kinna’ ri waMe gusta la comida.
Ri’jViejo VejezTajin krijob’, ri XwanJuan está envejeciendo.
Ri’job’ikVejezTajin kurijob’Estamos envejeciendo.
Rich’inaqEstá rotoRich’inaq ri awatz’yaqTu ropa está rota.
Rich’om, tzerom, telRotoXinrich’ ri wujRompí el papel.
RijSu cáscara, su espaldaXax rij ri saqmo’lLa cáscara del huevo es delgada.
Rij xanRepelloTajin ktzaq le rij le xanSe está cayendo el repello.
Rija’lGénero (raza)Saq le rija’l le tz’i’El perro blanco es de raza.
Rija’lilSu generaciónE k’i e rija’lil e tat MaxLa generación del señor Tomás, son bastantes.
Rik’ilSu mes, su sueldoChtojo ri rik’ilal ri aliPágale su mensualidad a la muchacha.
RikilComidaRi rikil rech b’enaq q’ij are kinaq’La comida para la cena son frijoles.
RikramLo lleva sobre la cabezaRikram ri uq’eb’al ri aliLa muchacha lleva la tinaja sobre su cabeza.
RipilikExtendida, extendidoRipil ri atz’yaqLa ropa está extendida.
RipomTendidoUripom rib’ pa ulew ri ak’El pollo está tendido en el suelo.
Riq’ikLamerRi me’s kuriq’ rij le ralLa gata lame a sus crías.
Riq’ol tzij, wiqal tzijChismosoAre’ xb’in, jun riq’ol tzijEsto lo dijo, un chismoso.
RiqikEncontrarK’ax uriqik ri akuxa pa ri ulewEs difícil encontrar la aguja en el suelo.
RiqtajinaqEncontradoInriqtajinaq pa ri k’ayib’alMe ha encontrado en el mercado.
RismalSu velloXk’at rismal uq’ab’ rumal le q’aq’Se le quemó el vello del brazo, por el fuego.
Rismal chijLana de ovejaQ’eq kka’y, le rismal chijLa lana de oveja es de color negro.
Rixko’lSu intestinoIwir xpoch’ chech le rixko’lAyer lo operaron de su intestino.
Ro’sRosaRi wati’t ub’i’ Ro’sRosa es el nombre de mi abuelita.
RonojelTodoRonojel xinb’ij chi awe saqalaj tzijTodo lo que te he dicho es verdad.
Roplan, ripch’ich’, xikch’ich’AviónPa jun roplan xeb’e wi ri wanab’Mi hermana viajó en avión.
RoqolikTiradoRoqol chi uwach ri ulew, ri ukolob’ ri kejEl lazo del caballo está tirado en el suelo.
RoqorikDesajustadoRoqorik ri ratz’yaq ri a XwanLa camisa de Juan, es desajustado.
RoywalSu enojoMan kq’axtaj ri roywal le ali Mari’yA María no le pasa su enojo.
Rub’rik upam, b’urb’ik upamPanzudoRub’rik upam, ri To’nPetrona es panzuda.
Ruk’ConXinpe ruk’ chech ub’anik si’, pa ri juyub’Vengo con él para hacer leña en la montaña.
Ruk’ la’SuficienteChya’ kan je la’, ruk’ la’Déjalo así, es suficiente.
RumalPor esoXaq kuwaj kintzijon awuk’ rumal ri’ xinpetikSolamente quiero hablar contigo, por eso vine.
Runum ulewLombriz de tierraRi runum ulew utz kub’an che ri tiko’nLa lombriz de tierra ayuda a la siembra.
Rura, aruraRudaRi rura utz che ri b’isLa ruda es buena para la tristeza.
Rutum q’ij, upixq’a’qRayos del solRi rutum q’ij tajin kelikYa se ven los primeros rayos del sol.
Rutz’Defecto de la vistaUroqom rutz’ ri laj alaEl pequeño tiene un defecto en la vista.
Rutzil anima’AmabilidadXub’ij loq chi we ruk’ rutzil anima’Me lo dijo con amabilidad.
Rutzil wachSaludoKya’ rutzil uwach ri ak’ojolSaludan a tu hijo.
Ruxlab’Su alientoK’o na ruxlab’ ri awajEl animal aún tiene aliento.
última actualización:
autor: leon